Een beschrijving in het inventaris van de Antwerpse raadsheer De Rop (ca. 1690) doet vermoeden dat beide schilderijen sinds het einde van de zeventiende eeuw als elkaars tegenhanger door het leven gaan. Naast ‘een tempeest op zee, met Ste Pauwels die inde presentie van veel volck serpenten int vier worpt’, maakt het inventaris melding van ‘eene groote zeevaert, originel van Eertvelt ofte Naentiens, representerende de zee calme, met eenen kay daer volck te schepe gaet.’ en ‘Item noch een derde groote zeevaert originel vanden selven Eertvelt representerende eene bataille navale’.
Hollandse nederlagen op zee gedurende de tachtigjarige oorlog zijn nauwelijks verbeeld. De rampzalig verlopen expeditie onder leiding van Pieter van der Does langs de Canarische eilanden en de kust van West-Africa, die plaatsvond in 1599, werd aan het publiek gepresenteerd als een zegerijke overwinning. De herhaaldelijke verliezen in 1646-47 langs de kust van de Filipijnen hebben zelfs nooit hun beslag gevonden in de Nederlandse scheepsjournaals. Van Eertvelt lijkt bij het verbeelden van de scheepsbataille (A) terug te grijpen op oudere modello’s. De galjoenen met open galerij waren in zwang rond 1615. Nadere bestudering van de gevechtshandelingen wijst eerder naar de slag bij Puerto de Cavite in 1647, nabij het huidige Cavite City op de Filipijnen. Wellicht heeft de schilder kennis gehad van het verslag van Joseph Fayol, dat op verschillende punten correspondeert met de handelingen in het schilderij.
© 2022 Rob Kattenburg
Website Mediya.nl
